Γράφει ο Κώστας Χρυσόγονος, Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ. Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ
ΕΘΝΟΣ
«E» 18/8
Το άσυλο της κατοικίας
Πρόσφατη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους για τη δυνατότητα εισόδου εφοριακών σε ιδιωτικούς χώρους και διεξαγωγής ερευνών χωρίς παρουσία δικαστικού λειτουργού έφερε στην επικαιρότητα το ζήτημα της συνταγματικής προστασίας του ασύλου της κατοικίας. Η γνωμοδότηση όμως αυτή δεν βρίσκει έρεισμα στα σημερινά νομοθετικά δεδομένα.
Το άρθρο 9 παρ. 1 του ισχύοντος συντάγματος του 1975 προβλέπει ότι «καμία έρευνα» δεν διεξάγεται σε χώρο ασύλου κατοικίας παρά μόνο με την παρουσία δικαστικού λειτουργού. Το άρθρο 19 παρ. 3 προσθέτει ότι τα ευρήματα που τυχόν θα προκύψουν από την παραβίαση του ασύλου δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά στοιχεία.
Στη νομολογία των δικαστηρίων και στη συνταγματική θεωρία γινόταν εξαρχής (από το 1975) δεκτό ότι ο όρος «καμία έρευνα» υπονοεί μόνο έρευνες με ανακριτικό σκοπό, δηλαδή για τη διακρίβωση της τέλεσης ποινικών αδικημάτων.
Αντίθετα θεωρείται πάγια ως επιτρεπτή η διεξαγωγή χωρίς παρουσία δικαστικού λειτουργού ερευνών με σκοπό τον έλεγχο εφαρμογής της κείμενης διοικητικής νομοθεσίας, δηλαδή κατά βάση εκείνων των νόμων που η παραβίασή τους επισύρει διοικητικές κυρώσεις (π.χ. πρόστιμο) και όχι ποινικές. Σε αυτού του είδους τις μη ανακριτικές έρευνες περιλαμβάνονταν τις προηγούμενες δεκαετίες και οι έλεγχοι, τους οποίους διεξήγαγαν οι φορολογικές Αρχές, εφόσον οι φορολογικές παραβάσεις δεν συνιστούσαν ταυτόχρονα και αξιόποινες πράξεις.
Ωστόσο περίπου ταυτόχρονα με την είσοδο της Ελλάδας στην εποχή των Μνημονίων, το 2010, ενέσκηψε μια καταιγίδα ποινικοποίησης για τις φορολογικές παραβάσεις και σήμερα οι πλείστες επισύρουν την επιβολή βαριών ποινικών κυρώσεων, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα με τη διαδικασία του Αυτοφώρου. Κάτω από τις προϋποθέσεις αυτές οι κατ' οίκον έρευνες των φορολογικών Αρχών έχουν όχι μόνον εισπρακτικούς αλλά και ανακριτικούς σκοπούς και συνεπώς απαιτείται για το κύρος τους η παρουσία δικαστή.
Σημειωτέον μάλιστα ότι στην έννοια της κατοικίας εμπίπτει κάθε περίκλειστος χώρος, εφόσον η πρόσβαση σε αυτόν δεν είναι ελεύθερη. Επομένως άσυλο αποτελεί και η επαγγελματική κατοικία, εφόσον η θύρα είναι κλειστή και η είσοδος πελατών γίνεται κατόπιν συνεννόησης (π.χ. ιατρείο). Εάν ο δικαιούχος του ασύλου δεν βεβαιωθεί για την παρουσία δικαστή δικαιούται να μην επιτρέψει την είσοδο αστυνομικών ή εφοριακών υπαλλήλων.
ΕΘΝΟΣ
«E» 18/8
Το άσυλο της κατοικίας
Πρόσφατη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους για τη δυνατότητα εισόδου εφοριακών σε ιδιωτικούς χώρους και διεξαγωγής ερευνών χωρίς παρουσία δικαστικού λειτουργού έφερε στην επικαιρότητα το ζήτημα της συνταγματικής προστασίας του ασύλου της κατοικίας. Η γνωμοδότηση όμως αυτή δεν βρίσκει έρεισμα στα σημερινά νομοθετικά δεδομένα.
Το άρθρο 9 παρ. 1 του ισχύοντος συντάγματος του 1975 προβλέπει ότι «καμία έρευνα» δεν διεξάγεται σε χώρο ασύλου κατοικίας παρά μόνο με την παρουσία δικαστικού λειτουργού. Το άρθρο 19 παρ. 3 προσθέτει ότι τα ευρήματα που τυχόν θα προκύψουν από την παραβίαση του ασύλου δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά στοιχεία.
Στη νομολογία των δικαστηρίων και στη συνταγματική θεωρία γινόταν εξαρχής (από το 1975) δεκτό ότι ο όρος «καμία έρευνα» υπονοεί μόνο έρευνες με ανακριτικό σκοπό, δηλαδή για τη διακρίβωση της τέλεσης ποινικών αδικημάτων.
Αντίθετα θεωρείται πάγια ως επιτρεπτή η διεξαγωγή χωρίς παρουσία δικαστικού λειτουργού ερευνών με σκοπό τον έλεγχο εφαρμογής της κείμενης διοικητικής νομοθεσίας, δηλαδή κατά βάση εκείνων των νόμων που η παραβίασή τους επισύρει διοικητικές κυρώσεις (π.χ. πρόστιμο) και όχι ποινικές. Σε αυτού του είδους τις μη ανακριτικές έρευνες περιλαμβάνονταν τις προηγούμενες δεκαετίες και οι έλεγχοι, τους οποίους διεξήγαγαν οι φορολογικές Αρχές, εφόσον οι φορολογικές παραβάσεις δεν συνιστούσαν ταυτόχρονα και αξιόποινες πράξεις.
Ωστόσο περίπου ταυτόχρονα με την είσοδο της Ελλάδας στην εποχή των Μνημονίων, το 2010, ενέσκηψε μια καταιγίδα ποινικοποίησης για τις φορολογικές παραβάσεις και σήμερα οι πλείστες επισύρουν την επιβολή βαριών ποινικών κυρώσεων, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα με τη διαδικασία του Αυτοφώρου. Κάτω από τις προϋποθέσεις αυτές οι κατ' οίκον έρευνες των φορολογικών Αρχών έχουν όχι μόνον εισπρακτικούς αλλά και ανακριτικούς σκοπούς και συνεπώς απαιτείται για το κύρος τους η παρουσία δικαστή.
Σημειωτέον μάλιστα ότι στην έννοια της κατοικίας εμπίπτει κάθε περίκλειστος χώρος, εφόσον η πρόσβαση σε αυτόν δεν είναι ελεύθερη. Επομένως άσυλο αποτελεί και η επαγγελματική κατοικία, εφόσον η θύρα είναι κλειστή και η είσοδος πελατών γίνεται κατόπιν συνεννόησης (π.χ. ιατρείο). Εάν ο δικαιούχος του ασύλου δεν βεβαιωθεί για την παρουσία δικαστή δικαιούται να μην επιτρέψει την είσοδο αστυνομικών ή εφοριακών υπαλλήλων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου